Liefde onder de loep - interview met het fotografenduo WitkowskaVerbunt.

Waarom hebben twee mensen een liefdesrelatie met elkaar? Wat gebeurt er in die relaties? Wat is de ideale vorm? Klopt onze voorstelling van de ideale relatie wel? Dat zijn vragen die het fotografenduo WitkowskaVerbunt onderzoekt met hun project The Dream Vehicle. Ze nemen ons mee op een onderzoeksreis naar het wezen van de liefdesrelatie.

Midden in de nacht kregen Anna Witkowska en Rob Verbunt op een reis in Wallonië vette autopech. Hun groene Volvo 850, de youngtimer waarmee ze hun road trips maken, wilde niet meer starten. Op kilometers afstand van het dichtstbijzijnde dorp zaten ze vast. Het was een goede lakmoesproef voor de relatie tussen de twee kunstenaars. “Niets deed het meer, de auto was niet meer aan te krijgen en onze smartphones waren ook nog leeg”, zegt Rob. Anna vult hem aan: “Er was niemand te zien, we konden niet bellen, moesten het samen zien op te lossen. De auto stond vervaarlijk schuin op een helling en we overwogen om hem naar beneden te duwen zodat de motor aan zou slaan. Dat idee lieten we al snel varen omdat de kans bestond dat hij dan stuurloos zou doorglijden. Algauw ebde de onrust weg omdat we elkaar hadden. Omdat we zo goed samenwerken en elkaar steunen, werden we kalm en schoten intuïtief in de samenwerkingsstand. Samen bedachten we een oplossing en voerden die soepel uit.” Het voorval is tekenend voor de klik tussen de twee, die er al is vanaf het eerste moment dat zij elkaar ontmoetten. “In 2018 zag ik het werk van Anna op internet en ik dacht: dat lijkt enorm veel op wat ik zelf doe”, zegt Rob. “Net als ik, maakte ze naakte zelfportretten waarin een zeker mysterie, een diepte besloten lag. Het was precies waar ik mee bezig was.”

WitkowskaVerbunt - The Dream Vehicle — WitkowskaVerbunt - *The Dream Vehicle*

“Rob benaderde me en we maakten een afspraak,” aldus Anna. “Een paar uur later stonden we elkaar naakt te fotograferen in mijn studio. Er ontstond tussen ons vanaf het eerste moment een soort meeslepende chemie waardoor wij ons vrij voelden om onszelf bloot te geven en artistiek volkomen ongedwongen uit te drukken.”

““Er ontstond tussen ons vanaf het eerste moment een soort meeslepende chemie.””

Algauw werd het idee geboren om samen de ultieme vorm van verbondenheid tussen mensen te onderzoeken: de liefdesrelatie. Samen fantaserend kwamen we op het idee van een road trip: die traditie en het filmische karakter daarvan spraken ons aan en ze waren bovendien een metafoor voor de reis door het leven die we allemaal afleggen. Het idee voor The Dream Vehicle was geboren.”

Meest gestelde vragen

Ze kochten een oude Volvo en togen daarmee op weg, beladen met hun vragen over het leven en de liefde. Met het project willen ze vragen oproepen, spelen met waarheid, werkelijkheid en vooroordelen. Rob Verbunt: “We schijnen ons licht op de liefdesrelatie tussen twee mensen en gebruiken daarbij ook vragen die ons vaak gesteld worden.”

Een vraag die mensen bijvoorbeeld vaak stellen is waarom zij elkaar naakt fotograferen. “Het antwoord daarop is simpel,” zegt Rob. “Wij willen dat het project vrijheid ademt en ik associeer naaktheid met de vrijheid je nergens iets van aan te trekken.” “Bovendien toon je met naaktheid de mens in zijn meest pure en kwetsbare vorm,” vult Anna aan.

Iets moeilijker is de vaak gestelde vraag of zij een relatie met elkaar hebben. “Dat is voor ons project helemaal niet belangrijk,” zegt Rob. “Als je die vraag stelt, ontgaat de kern je eigenlijk, al is het een beetje onbeleefd om dat te zeggen. Het wordt zelfs mooier als je het niet weet. Natuurlijk hebben wij een soort relatie met elkaar, maar in hoeverre die lijkt op de relatie zoals een vraagsteller bedoelt, weten we niet. De overeenkomst tussen alle relaties is dat twee individuen op een of andere manier tegen elkaar aan schurken om hun hartenwens op het gebied van de liefde te vervullen. Welke ingrediënten daarvoor precies in de pan moeten, verschilt per stel, per individu en in de tijd. Hoe dat bij ons zit en wat onze idealen zijn, onderzoeken we en dat idee gebruiken we voor ons project. Het is een gemeenschappelijke zoektocht en we voelen ons bij elkaar vrij om ons artistiek te uiten; zo zit onze relatie in elkaar.”

Ideaalbeeld

Het duo zit zelf vol vragen over het mysterie van de liefdesrelatie. Ze doen inspiratie op door relaties om hen heen te observeren. “Liefdesrelaties bestaan tegenwoordig in uiteenlopende vormen,” zegt Anna. “Door de digitale revolutie, internetdating en het toegenomen aantal echtscheidingen is de verscheidenheid alleen nog maar groter geworden. Het lijkt erop dat iedereen probeert te bepalen wat voor hem of haar de ideale vorm is en daarbij de hoop koestert dat een andere persoon daarbij past.”

Anna krijgt in haar omgeving vaak persoonlijke vragen over haar liefdesleven. “Over hoe mijn leven er op deze leeftijd uit zou moeten zien bijvoorbeeld. Ze spiegelen mijn relatie aan een ideaalbeeld en het lijkt of een relatie pas goed is als ze daaraan voldoet. Dat is eigenlijk een wens waaraan niemand kan voldoen. Mensen spiegelen zich aan het beeld dat jouw relatievorm oproept en als jouw vorm beter werkt, voelen ze dat soms als een bedreiging. Het lijkt soms of ze genoegdoening zoeken. Het leven is vol licht en schaduw en dat geldt ook voor liefdesrelaties. Ik vind dat een inspiratiebron die we in dit project gebruiken. Iedereen zoekt naar een goede vorm en wij onderzoeken die zoektocht. Het is niet onze bedoeling om te oordelen, ideaalplaatjes te schetsen of om anderszins iets voor anderen in te vullen. Wij houden ons bezig met de vragen die iedereen zich vroeg of laat stelt en laten de antwoorden over aan de beschouwers. De liefde blijft een magisch mysterie en iedereen kan daar een eigen draai aan geven. De vragen zijn universeel, de antwoorden persoonlijk.”

Verschillende stijlen

Met hun eigen ervaringen op liefdesgebied en door de relaties om hen heen te observeren, kunnen Anna en Rob putten uit een voorraad van scènes uit relaties en emotionele verwikkelingen die zich daarin voordoen. “Met dat in gedachten bouwen wij taferelen,” zegt Rob. “Soms beelden we letterlijk emoties uit, dan weer terloops of overdrachtelijk. Op de foto waarbij we rechtop in bed zitten is het bed een vehikel, een voertuig. We reizen daar op volle snelheid kwetsbaar door het leven, samen, maar ook als twee aparte individuen, zoals wordt verbeeld door de afstand tussen ons. Ons project is een performance, we leven het zelf en beelden het uit.”

Hoewel de twee fotografen zich vinden in hun artistieke intentie, is hun fotografische werkwijze verschillend. Anna ensceneert haar beelden uiterst zorgvuldig, Rob daarentegen werkt veelal op een snelle reportage-achtige manier. “Met zijn pinhole-foto’s zit Rob letterlijk op je huid,” zegt Anna. “Het verbaast mij vaak hoe gauw hij klaar is. Is het nu al af? Ben ik daarvoor helemaal zorgvuldig in positie gaan liggen, vraag ik me dan soms af.” Rob knikt instemmend “Anna is vaak uren bezig met het scouten van de locatie, het bedenken van de juiste standpunten en invalshoeken en het positioneren van ons daarin. In het begin moesten we wennen aan die verschillende werkwijzen, maar gaandeweg bleek dat ze elkaar heel mooi aanvulden en door die verscheidenheid juist zorgden voor een breder spectrum en meer diepgang. Met Anna’s zorgvuldig geënsceneerde foto’s maken we de setting en de achtergrond duidelijk, mijn pinholefoto’s vormen daar met hun zachtheid een goede balans mee. Het cement tussen beide stijlen wordt aangebracht door de snapshots die ik bijna terloops neem, zonder veel na te denken.”

““Je ziet de chemie en de vanzelfsprekende overeenstemming waarmee we te werk gaan.”

”

Anna knikt instemmend. “Daarmee zijn we er nog niet, want we hebben onlangs een camcorder gekocht waarmee we filmen. Tijdens een sessie staat die op een statief. We zetten hem aan, vergeten hem en gaan aan het werk. Later zie je dan hoe onze foto’s tot stand komen. Je ziet de chemie en de vanzelfsprekende overeenstemming waarmee we te werk gaan.”

Wallonië

Als ze op reis zijn, komen Rob en Anna in een andere staat van zijn. “Het is belangrijk dat we niet thuis zijn, weg uit onze vertrouwde omgeving,” zegt Anna. “Dan staan we open en gebeuren er bijzondere dingen. Het gelukkigst ben ik als we op reis zijn, als ik me kan laten meevoeren door wat de dag brengt, met mijn camera in de hand. Voor ons project reizen we met regelmaat, vooral naar Wallonië, en dat is enorm intensief. Als we terugkomen voelt het alsof we een maand zijn weggeweest.” Rob vult aan: “Oud Wallonië is de ideale omgeving voor The Dream Vehicle. Het is dichtbij en toch een heel andere wereld, met heuvels, mysterieuze bossen, kastelen en oude molens. In België zijn veel oude gebouwen bewaard gebleven. Daar kan ik me naar hartenlust overgeven aan mijn hang naar nostalgie.”

Tijdens de reizen scouten de twee locaties en strijken neer op een plaats die bevalt. “Zo kwamen we bij een hotel aan de Semois: een plaats waar de tijd lijkt te hebben stilgestaan,” zegt Anna. “Het werd een favoriete locatie door de sfeer met oude meubels, groene vloerbedekking en bijpassende meubelstoffering en gordijnen. Het interieur ademt vergankelijkheid. In het begin fotografeerden we alleen op onze hotelkamer, maar later, toen we bevriend waren geraakt met de eigenaar Philippe, mochten we steeds meer.”

Toen ze in de eetzaal aan scènes bouwden, stonden Phillippe en zijn kinderen om de hoek geboeid toe te kijken. “De kinderen werden meegesleept door ons spel, alsof wij voor hen zaten te acteren.”

Huwelijk

Vijf keer is het duo nu op reis geweest en elke keer kwamen ze met veel bruikbaar beeld terug, waardoor zich nieuwe ideeën voor volgende reizen aandienden. Is The Dream Vehicle eigenlijk ooit af? “Het project is af als we alle vragen die ons bezighouden hebben behandeld”, zegt Rob. “Dat moment dient zich nog lang niet aan, want telkens als we weer een road trip maken, vloeit de inspiratie en komen we met honderden foto’s thuis. Anna: “We hebben er ook aan gedacht om gericht eindscènes te maken, bijvoorbeeld door een huwelijksvoltrekking in scène te zetten, maar dat werd te voordehand liggend, te direct. Zodoende blijft de weg zich voor ons uitstrekken en gaan we door tot zich een geschikt idee voor een einde aandient. Iets anders zou kunnen, bijvoorbeeld een echtscheiding of de dood van een van ons, maar het is ook mogelijk dat we nooit stoppen en samen blijven reizen en fotograferen. In de liefde is ook niets zeker.”

www.thedreamvehicle.com

instagram.com/witkowska.verbunt

WitkowskaVerbunt

Anna Witkowska is een multidisciplinair kunstenaar en fotograaf die woont en werkt in Amsterdam. Hoewel ze oorspronkelijk afstudeerde als keramiekontwerper aan de Academie voor Schone Kunsten in Polen, vond ze haar visuele taal in autonome fotografie en film. Ze studeerde af aan de Amsterdamse Fotoacademie.

Rob Verbunt begon zijn carrière in de reclame. Daarna richtte hij zijn aandacht op muziek en schrijven. Uiteindelijk koos hij voor de fotografie en studeerde af als autonoom fotograaf aan de Fotoacademie Rotterdam.

Anna en Rob werken sinds 2018 samen.