Competitie in beeld - Interview met sportfotograaf Joel Marklund
Sportfotografie is een sport op zich. Wie haar beoefent, moet trainen, strijden en oppassen dat hij niet door anderen wordt ingehaald. Joel Marklund geniet met volle teugen van die aspecten zijn vak en dat zie je terug in zijn werk.
Foto hierboven: Damian Wierling (Duitsland) op de 4x100 meter Freestyle Mixed Swimming, Europese Kampioenschappen, 8 augustus, 2018. Glasgow, Groot Brittanië. ©Joel Marklund.
Roger Federer in de finale van Wimbledon, 2018. ©Joel Marklund.
We spreken Joel Marklund op het moment dat hij het tennistoernooi van Wimbledon vastlegt. “Ik doe dit al negen jaar en deze keer regende het voor het eerst niet”, zegt hij lachend. “Dat maakte alles anders. Ik hoop voor volgend jaar op neerslag, dan krijg je meer variatie in beeld. Ik maak deel uit van het fotografenteam van de All England Lawn Tennis & Croquet Club, en vind het heel inspirerend om samen te werken met goede fotografen als Bob Martin, Simon Bruty, Tim Clayton, Tom Lovelock, Eddie Keogh en anderen. Er waren dit jaar goede momenten, maar de finales zijn de laatste jaren wat minder fotogeniek, vind ik. Hoe dan ook vind ik het opwindend om op Wimbledon te werken. Alles is tot in de puntjes georganiseerd, met oog voor perfectie. Dat spreekt me aan.”
Arjen Robben scoort 1-0 langs doelverdediger Robin Olsen. WK- kwalificatiewedstrijd Nederland-Zweden. Amsterdam, 10 oktober 2017. ©Joel Marklund.
Competitie
Als scholier werkte Joel Marklund als schrijvend journalist. “Op mijn achttiende begonnen opdrachtgevers mij steeds vaker te vragen of ik zelf de foto’s wilde maken bij de interviews die ik deed en de concerten die ik versloeg. Al gauw kwam ik erachter dat je bij fotografie steeds met de neus op de feiten wordt gedrukt: je krijgt vaak maar één kans en als je die verknalt, is het moment weg en de foto mislukt.” Die eigenschap van fotografie begon hem steeds meer te boeien. “Fotografie liet mijn adrenaline stromen; ik vond het spannend. Bovendien kon ik mijn artistieke inslag ermee laten zien. Ik verdiepte me in de fotografie, las en leerde erover in boeken en op internet en vroeg collega-fotografen het hemd van het lijf.”
Vrouwen Atletiek, 2000m stage 1 op de Olympische Jeugd Spelen. Buenos Aires, 2018. ©Joel Marklund / Bildbyrån voor OIS/IOC.
Zijn fotocarrière begon bij de lokale krant NSD, uit Noord-Zweden, waar hij vandaan komt. “Daar waren we veelzijdig; ik moest alles fotograferen: van nieuws en mode tot kunst en sport. Dat was een goede leerschool en het was prettig dat fouten maken toegestaan was. Ik kon me geen betere opleiding wensen.”
““In het begin dacht ik: Alleen maar sport fotograferen, dat kan toch niet leuk blijven?””
Hij maakte snel promotie en ging werken voor Aftonbladet, het grootste dagblad van Scandinavië. “Daar kwamen we erachter dat ik talent had voor het vastleggen van sport, maar dat werd pas mijn specialisatie toen ik staffotograaf werd bij het agentschap Bildbyrån. In het begin dacht ik: Alleen maar sport fotograferen, dat kan toch niet leuk blijven? Totdat ik zonder het te beseffen ineens zes maanden verder was en mijn eerste Olympische Spelen mocht verslaan in Beijing. Ik realiseerde me dat ik alles wat ik belangrijk vond kwijt kon in de sportfotografie: esthetiek, journalistiek en competitie. Zelf heb ook altijd veel aan sport gedaan en in de sportfotografie viel me op dat er langs de lijn evenveel competitie was als op het veld. Dat sprak me ook aan. Wij sportfotografen azen allemaal op de ultieme foto van een wedstrijd.”
Aanvoerder Sidney Crosby van Canada scoort 2-0 goal tegen de Zweedse doelverdediger Henrik Lundqvist. Finale IJshockey, Olympische Winterspelen, 23 februari 2014. Sotsji, Rusland. ©Joel Marklund.
Research
De juiste planning, gecombineerd met een talent voor improvisatie, zijn belangrijke eigenschappen die een goede sportfotograaf moet bezitten. “Ik zoek altijd eerst een niet-storende achtergrond en positioneer me daarvoor, waarbij ik probeer te voorspellen waar interessante actie zal plaatsvinden. Om enigszins te kunnen voorspellen wat er kan gaan gebeuren, doe ik research. Bij zwemmers bestudeer ik bijvoorbeeld aan welke kant zij ademhalen en waar ze het water raken, vaak zie je dat op YouTube-filmpjes. Bij voetbal kijk ik waar de fans zitten, want daar vieren de spelers hun succes. Bij tennis kijk ik naar het licht: waar zal die mooie late middagzon de baan straks raken? Met deze kennis positioneer ik zowel mezelf als mijn camera’s die op afstand bestuurd worden. Die laatste zet ik in onmogelijke hoeken of op plaatsen waar je als fotograaf niet in past.”
Novak Djokovic (Servië) kan net niet bij een bal van Rafaël Nadal. 14 juli 2018, op de All England Lawn Tennis Club, Wimbledon, Engeland. ©Joel Marklund.
Deuren openen
Sportfotografen worden onderworpen aan steeds meer regels en restricties en dat vindt Joel Marklund het minst leuke aspect van zijn vak. “Je moet continu vechten voor toegang, vaak zelfs voor de meest voor de hand liggende fotopositie. Er zijn veel evenement waar ik niet kan maken wat ik wil en ik kan je uren doorzagen met verhalen daarover. Tegenwoordig neem ik lang van tevoren al contact op met de fotomanager en laat hem zien wat ik van plan ben; dat maakt het vaak gemakkelijker om mijn zin te krijgen. Persoonlijk contact met degenen die het evenement organiseren is in elk geval van het grootste belang: alleen zij kunnen deuren openen. Ook heb ik veel vriendschappen met sporters en geef ze foto’s. Als ze eraan denken, komen ze dan soms expres mijn richting uit gerend.”
De Franse Charlotte Bonnet tijdens de kwalificaties van de Vrouwen 200 meter freestyle Zwemmen. FINA Wereldkampioenschappen, 23 juli 2019, Gwangju. ©Joel Marklund / BILDBYRÅN
Techniek
Net zoals een sporter, moet een sportfotograaf blijven trainen om aan de top te blijven. “Om mijn creativiteit te stimuleren, kijk ik veel naar het werk van kunstenaars en andere fotografen. Ik bezoek veel exposities en doe ideeën op als ik bij voorbeeld alleen al een nummer van Vogue doorblader. Op technisch gebied moet je ook bijblijven. Elke generatie camera’s heeft weer functies die op de vorige niet zaten, waardoor je beeld kunt maken dat voorheen onmogelijk was. Ik zit daar bovenop en daarom werk ik ook met Nikon. Toen ik op de Olympische Spelen van 2008 de Nikon D3 kon uitproberen, was ik verrast. Met zijn hoge ISO-gevoeligheid en ruisprestaties en de pijlsnelle autofocus was deze camera zoveel beter dan de camera die ik gebruikte, dat ik snel overstag was. Bovendien is Nikon altijd zeer behulpzaam tijdens evenementen en opdrachten en die service vind ik minstens zo belangrijk. Als Nikon-Ambassadeur probeer ik jonge fotografen te inspireren om hun niveau te verhogen. Daarbij gebruik ik het netwerk van Nikon op sociale media, exposities en bij lezingen die ik houd. Soms geef ik ook feedback aan de ontwerpers van camera’s en vraag om functies die het werk van een fotograaf kunnen vergemakkelijken.”
De Russische schermers Aida Shanaeva and Inna Deriglazova tijdens de halve finale van de Floret Vrouwen Individueel. Olympische Spelen, 10 augustus 2016. Rio de Janeiro. ©Joel Marklund.
Stijl
Joel Marklund is een harde werker en perfectionist. Dat zie je terug in zijn stijl. Die kenmerkt zich door de dramatiek van precies het juiste moment, omlijst door de mooiste grafische lijnen. “De ideale foto vertelt een verhaal”, zegt hij. Ik wil niet alleen een mooie foto maken, hij moet op het juiste moment genomen zijn en alle elementen moeten erin op hun plaats vallen. Mijn foto moet de beschouwer erbij doen stilstaan en aan het denken zetten. Hij moet de wedstrijd op een andere manier zien die niet op tv is geweest, vanuit een andere invalshoek.”
De ontlading bij Michael Phelps, na het winnen van het goud dat hij met zijn teamgenoten won op de 4x100 meter Freestyle Relay. Olympische Spelen, 7 augustus 2016. Rio de Janeiro. ©Joel Marklund / Bildbyrån
Joel Marklund
www,joelmarklund.com
Joel Marklund (Zweden, 1985) werkt sinds 1985 als fotograaf. Momenteel vanuit New York en Zweden als staffotograaf en VS-correspondent voor Bildbyrån, het grootste Zweedse agentschap voor sportfotografie. Hij heeft in meer dan 45 verschillende landen gewerkt en veel internationale sportevenementen verslagen, waaronder de FIFA Wereldbeker en zes edities van de Olympische Spelen. Hij begon zijn carrière bij het regionaal Zweeds Dagblad NSD en ging in 2007 werken bij het grootste Scandinavische mediaconcern Aftonbladet. In datzelfde jaar sloot hij zich aan als staffotograaf bij Bildbyrån, waar hij in 2013 hoofdfotograaf werd. Hij heeft veel prijzen gewonnen, o.a. bij Picture of the Year International, NPPA Best of Photojournalism en de Swedish Picture of the Year Awards. Sinds 2016 is hij Nikon Europa Ambassadeur. Sinds 2016 maakt hij deel uit van het team dat Wimbledon fotografeert voor The All England Lawn Tennis & Croquet Club. Hij werkte als officieel fotograaf voor het International Olympic Committee at the Pyeongchang 2018 Paralympic Games en de 2018 Youth Olympic Games in Buenos Aires, Argentinië.Joel maakt commercieel werk voor onder anderen Adidas, Nike, de Zweedse voetbalbond, Nikon, Panasonic, Nocco (Vitamin Well) en UFC.
